TSH Nedir?
Bu günkü konumuz TSH, yani Thyrotrophin Stimulating Hormone. TSH nedir? diyecek olursak en basit açıklama ile “Tiroid Bezini Uyarıcı Hormon” diyebiliriz. TSH hormonu bilinenin aksine tiroid bezi tarafından salgılanan bir hormon değildir. TSH; beynimizde bulunan hipofiz bezi tarafından salgılanır.
TSH hormonunun vücudumuz için bir çok önemli rolü bulunmaktadır. Bunların en başlıcaları; kilomuzun kontrol altında tutulması, üreme fonksiyonlarının doğru çalışması, vücudumuzun sıcaklığını ve kalp ritmini düzenlemektir. Bunlar hayati öneme sahip rollerdir. Bu sebeple TSH hormonunun düzenli bir seviyede olması gerekmektedir.
Bazı durumlarda TSH yüksekliği, bazen de TSH düşüklüğü gibi durumlar yaşanılabiliyor. Birazdan bu konulara da değineceğiz. Ama daha öncesinde normal değerler neymiş bir bakalım.
TSH Hormonu Normal Değerleri Nedir?
Bu tarz testler konusunda laboratuvarların kabul ettiği farklı normal değerler bulunmaktadır. Ülkemizde TSH hormonu için referans yani normal değer bir çok laboratuvarda 0.4 – 3.0 uIU/ml olarak kabul edilmektedir.
TSH değerinin tarihsel değişimine bakacak olursak; 2002 yılına kadar bu değerler 0.5 – 5.0 uIU/ml olarak kabul edilmekteydi. 2003 yılında American Association for Clinical Chemistiry (Amerika Klinik Kimya Derneği) tarafından yapılan bir açıklama ile değerler; 0.4 – 2.5 uIU/ml seviyesine indirilmiştir.
TSH Yüksekliği Nedir?
Adından da anlaşılacağı gibi TSH hormonunun yüksek seviyelere geldiği durumlara verilen ada TSH yüksekliği denilmektedir. Birazdan TSH yüksekliğinin belirtileri ve nedenlerinin anlatımına geçeceğim. TSH hormonu daha önce de söylediğim gibi hipofiz bezi tarafından salgılanmaktadır. Salgılanan TSH hormonu, kan dolaşımı yardımıyla Tiroid bezine ulaşır ve burada tiroid hormonu üretiminde rol alır.
Tiroid hormonlarından; T3 ve T4 değerleri arttığında yani tiroid bezimiz fazla hormon salgılamaya başladığından hipofiz bezi tarafından üretilen TSH hormonu miktarında bir azalma, T3 ve T4 hormonları az üretilmeye başlandığında ise TSH hormonunda yükseklik meydana gelmektedir.
TSH yüksekliğinde referans değerler bazı doktorlara göre 6.0 uIU/ml seviyelerinde, bazı doktorlara göre ise TSH yüksekliği tanısını koyma eşiği 2.5 uIU/ml seviyelerindedir. Tam bir tanıya varabilmek için, TSH test sonuçlarınızı uzman bir doktora göstermeniz gerekmektedir.
TSH Yüksekliği Belirtileri
TSH yüksekliği belirtileri oldukça fazladır. Aşağıda yazdığım belirtilerde bir veya bir kaçı uzun süredir sizde bulunuyorsa mutlaka uzman bir doktora muayene olmanız gerekmektedir.
- Vücutta bitkinlik, yorgunluk
- Sürekli stres yaşama hali
- Hafif depresyon hali
- Uyku bozuklukları ve uyanmada güçlük çekme
- Kilo alma ve kilo vermede sorunlar yaşama
- Tırnakların kolay kırılması
- Soğuktan kaçınmak
- Cinsel isteksizlik
- Regl (adet) düzensizlikleri
- Saç ve cildin sert bir yapıya bürünmesi
- Saç dökülmesi
- Kabızlık
- Hafıza kaybı
- Kas ağrıları
- Sık sık yaşanan kramplar
- Konuşma bozuklukları
- Yiyeceklerden tat alamama
- İştahsızlık
- Metabolizmanın çok yavaş çalışması
- İshal
- Asabi olma (sinirlilik)
- Ellerde titremeler
- Sıcak basması
- Kalp atışlarında hızlanmalar
TSH Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?
Peki; TSH yüksekliği nedenleri nelerdir? Yaptığımız hangi yanlışlar veya vücudumuzdaki hangi bozukluklar TSH hormonunun yükselmesine neden oluyor? Gelin şimdi maddeler halinde bunları inceleyelim.
- Hipofiz Adenomu yani hipofiz bezinde bulunan hücrelerden birinin anormal şekilde üremesi ve bir tümör oluşumuna neden olmasıdır
- Tiroid hormon direnci; bu durum ender görülen bir hastalıktır. Tiroid hormonu seviyelerinin yükselmesine rağmen TSH seviyeleri kontrol edilemez
- Hashimoto tiroidit hastalığı; hashimoto hastalığında vücudun savunma hücreleri tiroid hücrelerini bir düşman gibi görür ve onlara saldırır.
- Hipofiz bezinin alınması
- Hipertiroidi tedavisinde radyoaktif iyot ve anti tiroid ilaçları kullanılmaktadır ve bu maddelerin kullanımı sonucu TSH yüksekliği gözlemlenebilmektedir
- Konjenital hipotiroidi yani doğumsal guatr. Bebeklik döneminin en sık görülen hormonal problemlerinden biridir
- Hipotiroidizm; T3 ve T4 hormon seviyelerinin düşük olma durumu
- Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi
- İçeriğinde Lityum bulunan ilaçlar
- İyot yetersizliği
- Antidepresanlar, kolestiramin ve kolestipol içeren kolesterol düşürücü ilaçlar, kortikosteroit ve adreno kortikosteroit ilaçlarının yan etkileri
- Çok fazla miktarda kalsiyum veya demir takviyesi almak
- Östrojen desteği almak (doğum kontrol hapları gibi)
- Fazla miktarda ve sık aralıklarla tiroid hormonunu azaltan gıdalar tüketmek. Bu gıdalara; karalahana, çiğ karnabahar, kırmızı turp örnek verilebilir.
TSH Nasıl Düşürülür?
Hastanelerde bulunan endokrinoloji bölümlerinde, uzman doktorlar tarafından muayene edilmeli ve doktorların tavsiye ettiği ilaç ve tedavi şekillerine uymamız gerekmektedir. Genellikle TSH yüksekliğinde yaygın olarak ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Bunun yanısıra, TSH yüksekliğine neden olan gıdaların tüketimlerine de dikkat etmemiz gerekmektedir.
TSH Düşüklüğü Nedir?
TSH düşüklüğüne genellikle tiroid hormonunun fazla üretilmesi neden olmaktadır. Tiroid bezinin fazla çalışması ve fazla hormon üretmesi durumunda hipofiz bezinde üretilen TSH hormonunun üretimi yavaşlar ve TSH düşüklüğü yaşanır. Kan seviyesinde bulunan TSH seviyesi 0.3 uIU/ml eşiğinin altına düştüğü durumlara TSH düşüklüğü denilmektedir.
TSH Düşüklüğü Belirtileri
TSH düşüklüğü belirtileri nelerdir? TSH düşüklüğü bizde hangi etkilere neden oluyor?
- Isıya tahammülsüzlükler yaşanmaktadır. Sıcak ortamlar bizi çok rahatsız eder
- Aşırı terleme ve bunun sonucu halsizlik
- Erkek bireylerde iktidarsızlık
- Metabolizma hızında artış
- Aşırı tuvalet ihtiyacı duyma
- Kalp ritim artışları
- Sinirlilik hali
- İştah artması ve bu artışa rağmen kilo kaybının yaşanması
- Konsantrasyonda güçlük çekme
- Yorgun düşme, halsizlik durumları
- Sıcak basması
- Kadınlarda eklem ağrıları
- Uyku bozuklukları, uyumada güçlük çekme
- Kemik yoğunluğunda düşüklük
- Regl (adet) düzensizlikleri
TSH Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?
TSH düşüklüğünde genellikle ilaçla tedavi yolu kullanılmaktadır. TSH düşüklüğü tedavisi, mutlaka uzman bir doktor tarafından verilen ilaçlarla yapılmalıdır. Bu yazıda neler anlattım kısaca özetleyecek olursak; TSH nedir? konusuna değinerek TSH nin genel anlamda ne olduğuna dikkat çektik.
Ayrıca TSH ile ilgili en çok yaşanan durum olan TSH yüksekliği, nedenleri, belirtileri tedavisi ve yine aynı şekilde TSH düşüklüğü nedir? belirtileri ve tedavisi hakkında kısa bilgilere yer verdik. Yazdığım yazı sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu ve benzer durumlarda mutlak suretle uzman bir doktora muayene olmanız gerektiğini sakın unutmayın.